Ba nước vùng Baltic ngắt khỏi lưới điện Nga

Estonia, Latvia và Litva sẽ cắt kết nối với lưới điện Nga từ ngày 8/2 và sẽ đồng bộ với lưới điện của Liên minh châu Âu (EU) vào ngày mai, tùy thuộc vào kết quả thử nghiệm cuối cùng.

Ba quốc gia vùng Baltic đã hòa lưới điện IPS/UPS được xây dựng vào thập niên 1950, dưới thời Liên Xô. Từ năm 2018, ba nước này đã chi 1,66 tỷ USD để nâng cấp lưới điện quốc nội, nhằm chuẩn bị kế hoạch tách khỏi IPS/UPS. Khoản tiền này chủ yếu đến từ các quỹ của EU.

Việc Estonia, Latvia, Litva tách khỏi lưới điện Nga đồng nghĩa với vùng lãnh thổ hải ngoại Kaliningrad của Nga cũng bị ngắt điện lưới, phải duy trì hệ thống phát điện riêng. Kaliningrad là lãnh thổ thuộc Nga nằm giữa Litva, Ba Lan và Biển Baltic.

Moskva cũng đã chi hơn một tỷ USD cho các hoạt động chuẩn bị cho Kaliningrad, trong đó có các dự án xây dựng nhà máy nhiệt điện. “Chính phủ đã triển khai các biện pháp bảo đảm nguồn điện hoạt động liên tục, ổn định”, phát ngôn viên Điện Kremlin cho biết.

Estonia, Latvia và Litva đã thảo luận về kế hoạch tách khỏi lưới điện IPS/UPS trong nhiều thập kỷ, và đạt động lực chung vì lý do an ninh sau khi Nga sáp nhập bán đảo Crimea năm 2014.

Sau khi chiến sự Nga – Ukraine bùng phát, ba quốc gia Baltic vốn ủng hộ Kiev đã ngừng mua điện của Moskva. Ba nước gấp rút tăng cường an ninh sau một số vụ phá hoại cáp điện ngầm dưới đáy biển Baltic trong những tháng gần đây.

Phương Tây nghi những sự cố này liên quan đến “hạm đội ma của Nga”, gồm hàng trăm tàu chở dầu không rõ chủ sở hữu đang giúp Moskva né lệnh trừng phạt.

“Quyết định tách khỏi lưới điện Nga không khiến chúng tôi dễ tổn thương, ngược lại, khiến chúng tôi an toàn hơn”, Bộ trưởng Năng lượng Litva Zygimantas Vaiciunas nói với Reuters ngày 7/2. “Các mối đe dọa an ninh không được cải thiện, chúng tôi phải chuẩn bị cho những kịch bản cực đoan nhất, phải có kế hoạch quản lý mọi rủi ro”.

Trong nước, chính phủ và người dân ba quốc gia Baltic cũng ráo riết chuẩn bị để quá trình chuyển đổi sang lưới điện EU được suôn sẻ.

Litva đã lập các kế hoạch dự phòng. Những cơ sở sử dụng nguồn năng lượng lớn như công xưởng, nhà máy có thể tạm thời ngắt kết nối khỏi lưới điện trong trường hợp thiếu điện, để duy trì nguồn cung thiết yếu. Tại Estonia, doanh số bán máy phát điện cỡ nhỏ đã tăng gấp 10 lần vào tháng 1.

Đức Trung (Theo Reuters, Euronews, AFP)