Tỷ lệ sinh đang là chủ đề nổi bật trong các diễn đàn và chính sách ngày nay, bởi già hóa dân số và tỷ lệ sinh giảm định hình mọi thứ từ kinh tế đến chính trị và môi trường.
Tuy nhiên, điểm yếu của những cuộc tranh luận, đặc biệt ở thuật ngữ tỷ lệ sinh, ngụ ý mục tiêu ngày nay vẫn giống quá khứ, tìm cách khuyến khích các vợ chồng sinh thêm con.
Nhưng nhìn kỹ hơn vào dữ liệu cho thấy một thách thức hoàn toàn mới. Lấy Mỹ làm ví dụ. Giữa năm 1960 và 1980, số con trung bình của một phụ nữ đã giảm một nửa (từ 4 xuống 2). Trong những năm gần đây, phần lớn sự sụt giảm không đến từ quyết định của các cặp vợ chồng mà từ sự sụt giảm đáng kể về số lượng kết đôi.
Câu chuyện nhân khẩu học trọng tâm của thời hiện đại không chỉ là tỷ lệ sinh giảm, còn là tỷ lệ độc thân tăng: một sự thay đổi cơ bản hơn nhiều về bản chất của xã hội hiện đại.
Ảnh: Financial Times
Việc kết đôi không chỉ trở nên ít phổ biến hơn, còn ngày càng mong manh. Tại Phần Lan số vụ ly hôn nhiều hơn số trẻ em được sinh ra, một sự đảo ngược so với trước đây.
Sự suy giảm trong việc hình thành các mối quan hệ tập trung nhiều nhất ở nhóm thu nhập thấp, chứ không phải nhóm những người theo lối sống “DINKs” (hai nguồn thu nhập, không con cái) như nhiều người lầm tưởng.
Tất nhiên, nhiều người vẫn cảm thấy hạnh phúc khi sống độc thân. Quyền tự do lựa chọn cách sống luôn được coi trọng. Nhưng dữ liệu rộng hơn về sự cô đơn và những khó khăn trong hẹn hò cho thấy không phải ai cũng hài lòng với thực trạng này.
Xu hướng này mang tính toàn cầu. Từ Mỹ, Phần Lan, Hàn Quốc đến Thổ Nhĩ Kỳ, Tunisia và Thái Lan, tỷ lệ sinh giảm ngày càng phản ánh tình trạng “suy thoái yêu đương” trong giới trẻ.
Việc đưa ra các chính sách thưởng tiền sinh con thường thất bại bởi ngày càng nhiều người không có bạn đời. Ngay cả ở một số quốc gia nghèo như khu vực cận Sahara của châu Phi, xu hướng tương tự có thể cũng đang diễn ra.
Việc suy giảm kết đôi diễn ra khắp nơi có nguyên nhân chính đến từ những thay đổi mang tính toàn cầu, hơn là các yếu tố đặc thù của từng quốc gia.
Sự bùng nổ của điện thoại thông minh và mạng xã hội là một trong những tác động quan trọng. Mức độ gia tăng tình trạng độc thân giữa các khu vực trên thế giới có sự tương đồng với mức độ sử dụng Internet di động, đặc biệt ở phụ nữ.
Sự suy giảm tỷ lệ kết đôi rõ rệt nhất diễn ra ở những khu vực có mức độ sử dụng Internet cao như châu Âu, Đông Á, Mỹ Latinh, tiếp theo là Trung Đông và châu Phi. Trong khi đó, tình trạng độc thân vẫn hiếm gặp ở Nam Á – nơi phụ nữ ít có cơ hội tiếp cận Internet hơn.
Dù cơ chế cụ thể vẫn còn nhiều tranh cãi, rõ ràng sự lan rộng của xu hướng độc thân và tác động của nó đến tỷ lệ sinh cho thấy các biện pháp khuyến khích tài chính hay điều chỉnh chính sách có thể giúp tăng nhẹ tỷ lệ sinh, nhưng chúng vẫn bị chi phối bởi những lực lượng văn hóa, xã hội mạnh mẽ hơn.
Có lẽ, các chính sách hỗ trợ việc kết đôi sẽ hiệu quả hơn chỉ tập trung vào khuyến khích sinh con.
Một thế giới với ngày càng nhiều người sống độc thân không nhất thiết tốt hơn hay tệ hơn thế giới đầy các đôi và gia đình, nhưng chắc chắn khác biệt về bản chất so với trước đây, với những hệ quả sâu rộng lên xã hội, kinh tế, chính trị và môi trường.
Chúng ta đang đối mặt với một câu hỏi lớn: Liệu đây có thực sự là điều mà mọi người mong muốn? Nếu không, đâu là điều cần thay đổi?
Bảo Nhiên (Theo Finacial Times)
Source link
Loading...
