Những món ăn ảnh hưởng đến sữa mẹ

Chuyên viên dinh dưỡng Nguyễn Thị Quỳnh, khoa Dinh dưỡng, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh Hà Nội, cho biết các nang vú tổng hợp đường, protein, chất béo từ máu của mẹ để hình thành sữa. Trong đó có khoảng 87% nước, 3,8% chất béo, 1% protein, 7% carbohydrate. Một số chất dinh dưỡng của sữa mẹ được bảo tồn như nồng độ canxi, sắt, hàm lượng calo. Tuy nhiên, chế độ ăn uống có thể ảnh hưởng đến axit béo, vitamin A, B1, B2, B6, B12, D, K, DHA, iốt… Một số thực phẩm có thể làm thay đổi mùi vị của sữa. Mẹ bỉm sữa nên hạn chế một số món ăn dưới đây.

Thực phẩm lên men như dưa hành, kim chi, cà muối, dưa muối, củ kiệu… có hàm lượng axit cao, có thể gây kích ứng niêm mạc dạ dày mẹ và bé. Các loại vi sinh vật trong thực phẩm lên men thường không an toàn khi ăn quá nhiều. Chúng có thể xâm nhập vào sữa mẹ, gây rối loạn tiêu hóa cho bé.

Thực phẩm chiên rán, xào, chế biến sẵn như giò lụa, thịt xông khói, xúc xích, lạp xưởng, gà rán… chứa nhiều chất béo bão hòa, muối, dễ gây đầy bụng, khó tiêu. Hàm lượng dầu mỡ trong thực phẩm làm thay đổi vị của sữa, khiến bé có nguy cơ béo phì, tiểu đường, dậy thì sớm khi lớn lên.

Thực phẩm cay nóng hoặc chứa ớt, tiêu, tỏi, hành tây, mù tạt, cà ri… khiến mẹ giảm sản xuất sữa, làm thay đổi mùi vị của sữa dẫn đến bé sợ và bỏ bú.

Thực phẩm sống hoặc tái như nem chua, gỏi, sushi, sashimi, thịt nhúng tái, thịt cá muối chua, trứng gà sống có nguy cơ cao nhiễm khuẩn, ký sinh trùng. Mẹ ăn nhiều thực phẩm này có thể bị tiêu chảy, rối loạn tiêu hóa, thậm chí ngộ độc.

Rau mầm, salad rau quả trộn sử dụng nguyên liệu rau sống như xà lách, mầm giá, có nguy cơ nhiễm khuẩn salmonella, e.coli, listeria gây ngộ độc thực phẩm. Các loại rau còn dễ có dư lượng lớn thuốc trừ sâu, thuốc hóa chất bảo quản thực vật, có thể truyền qua sữa mẹ, gây hại cho trẻ.

Thực phẩm nguội lạnh như bánh chưng, bánh tét, giò chả có thể bị nhiễm khuẩn nếu bảo quản lâu ngày không đúng cách. Sản phụ nên làm nóng trước khi dùng, ăn với lượng vừa phải, kết hợp với nhiều rau xanh để cân bằng dinh dưỡng.

Thực phẩm có nguy cơ dị ứng cao như hải sản (tôm, cua), các sản phẩm chứa đậu phộng, lúa mì, lòng trắng trứng, đậu nành. Một số trẻ có thể phản ứng dị ứng với protein trong những thực phẩm này qua sữa mẹ. Phản ứng dị ứng với các chất trong sữa mẹ có thể biểu hiện qua da, hô hấp và đường tiêu hóa. Bé có thể bị nổi mẩn đỏ, tiêu chảy, thở khò khè.

Cá có hàm lượng thủy ngân cao như cá kiếm, cá ngừ nên hạn chế sử dụng do thủy ngân có thể truyền qua sữa mẹ, ảnh hưởng đến sự phát triển não, hệ thần kinh, thận của trẻ. Mẹ không nên ăn quá nhiều thực phẩm này, chỉ nên dùng 1-2 lần một tháng.

Măng tươi, măng khô, măng chua chứa nhiều glucozit, cyanide, khi nạp vào cơ thể, dưới tác động của các enzym đường tiêu hóa, chúng chuyển hóa thành axit xyanhydric có thể gây ngộ độc. Để giảm độc tố trong măng, mẹ cần phải ngâm rửa với nước nhiều lần, ăn số lượng ít.

Các loại bánh kẹo, mứt Tết có nhiều đường, chất béo, chất bảo quản, phẩm màu. Tiêu thụ quá nhiều khiến mẹ dễ tăng cân, giảm cảm giác ngon miệng khi ăn bữa chính, từ đó giảm chất lượng sữa.

Đồ uống chứa cồn, caffein như rượu, bia, cà phê, trà, nước soda, nước tăng lực, nước có gas… Caffeine bài tiết qua sữa mẹ làm cho bé có nguy cơ rối loạn tiêu hóa, khó ngủ. Chất này cũng có thể kìm hãm sự hấp thụ chất sắt từ thực phẩm, giảm chất lượng sữa mẹ.

Chuyên viên Quỳnh khuyên người mẹ đang cho con bú nên bổ sung khoảng 2-3 lít mỗi ngày để duy trì lượng sữa dồi dào, phòng ngừa táo bón. Mẹ ăn đủ chất, đa dạng thực phẩm, bổ sung đầy đủ vitamin và khoáng chất từ rau xanh, quả chín. Phụ nữ nghỉ ngơi đầy đủ, kết hợp vận động nhẹ để tăng cường sức khỏe, tuần hoàn máu, hỗ trợ quá trình sản xuất sữa. Mẹ cho bé bú thường xuyên, đúng tư thế, đủ cữ để hấp thụ toàn bộ dinh dưỡng từ sữa.

Trịnh Mai